Worstelen met God

Het gedicht is een van de plekken die in onze cultuur zijn afgesproken om te mediteren over het mensenleven (…). Wij buigen ons in stilte over een klein, eindig stukje tekst, dat, omringd door wit, alle aandacht naar zich toetrekt. De omgang met poëzie heeft iets ritueels en iets religieus. (Maaike Meyer)

 

Rond de uitdagende titel Van God los* hebben de deskundige bloemlezers Koen Stassijns en Ivo van Strijtem onlangs 160 gedichten bijeengebracht uit de hele wereld. Deze aantrekkelijke bloemlezing werd in Vlaanderen in het kader van de Maand van de Spiritualiteit samen met twee andere boeken genomineerd voor De Prijs voor het Spirituele Boek van 2012. Deze prijs bekroont een boek waarin op een toegankelijke wijze wordt bijgedragen tot de zoektocht naar zin, bezinning en bezieling in de huidige samenleving. De Prijs is aan deze bundel voorbijgegaan, maar de nominatie van een gedichtenboek alleen al is opmerkelijk te noemen.

 

Het boek opent met een rijke inleiding getiteld God is een gedicht. De gedichten die dan volgen gaan over God en toch weer niet over God. Of zoals de ondertitel verheldert over geloof en ongeloof. Woorden van alle tijden, zoals de uitroep van de vader van wie de zoon bezeten was: ‘Ik geloof! Kom mijn ongeloof te hulp’ (Marcus 9, 24). Gedichten over aanwezigheid en verlatenheid, over hoop en wanhoop, over vertrouwen en twijfel. En ‘vertwijfeling hoort bij geloof als windstilte bij zeilen’, zegt Willem Jan Otten. Altijd overstijgen de gedichten het bijkomstige en raken aan het wezenlijke, aan het mysterieuze, hoe klein of hoe gewoon de toegang of de aanleiding ook mag zijn.

 

Stassijns en Van Strijtem zijn zelf dichter en vertaler. Beiden zijn vurige pleitbezorgers voor poëzie. Voor hen is poëzie er voor iedereen. Niet alleen voor de ervaren poëzieliefhebbers, maar ook voor hen die minder vertrouwd zijn met de dichtkunst. Dit betekent niet dat iedereen elk gedicht dat zij opnemen op zichzelf zal betrekken of erdoor aangesproken zal worden, maar hun bloemlezing is zo rijkgeschakeerd dat er voor elkeen die zich wil laten aanspreken wel woorden zijn die zoeken naar ‘een ik weet niet wat’. Soms schoorvoetend, soms met vaste tred, soms wankelend of strompelend.

 

De samenstellers bieden met oog voor kwaliteit een grote variëteit van gedichten aan. Voor hen gaat het erom dat de woorden van de dichter iets met of voor de lezer of de luisteraar doen. Woorden kunnen ontroeren en ergeren, verwondering en verontwaardiging oproepen, troosten en je in de kou laten staan. Dichters kunnen bezweren en wanhopen, ze kunnen vragen stellen en je onderuit halen, ze kunnen een richting wijzen en het onuitspreekbare ter sprake brengen. En de lezers kunnen met een variant op Leo Vroman de woorden wakker lezen, zodat ze opnieuw gaan leven. In dit samenspel van dichter en lezer kunnen beiden uit hun woorden komen.

 

Op zes donderdagmiddagen wisselen we uit wat ons in deze gedichten het meest raakt. In gesprek met elkaar hopen we door te dringen tot wat ons beweegt en bezielt in ons persoonlijke en maatschappelijke leven.

 

*Koen Stassijns en Ivo van Strijtem, Van God los. Gedichten over geloof en ongeloof, Lannoo, Tielt 2012, 206 blz., ISBN 978 90 209 9879 5

 

Dagen: Zes donderdagen (14.00–16.30 uur)
Data: 13 feb – 27 feb – 13 mrt – 27 mrt – 10 apr – 24 apr
Kosten: 60 euro
Begeleiding: Lia Vergouwen en Vic Bos