Wat ik doe is leven
Het is een glorieuze bestemming een lid van het menselijk ras te zijn, hoewel het een ras is dat tot vele absurditeiten en verschrikkelijke vergissingen is gedoemd.
(Thomas Merton, 18 maart 1958)
In zijn honderdste geboortejaar lezen we het werk van schrijver, dichter en monnik Thomas Merton (1915-1968). Merton is boeiend, verrassend en nog altijd hoogst actueel. We maken kennis met een man die in zijn leven een houding cultiveerde van waakzame aandacht om op een vruchtbare manier inhoud te geven aan zijn zoekend bestaan. Zo wordt hij zich bewust van zijn plaats in het grote geheel. Op die eigen plek onder de hemel buigt Thomas Merton zich naar binnen, trappist én wereldburger, leeg én vervuld, zwijgend én sprekend, eenzaam én verbonden met de wereld en de mensen om hem heen. Een monnik bij wie contemplatie en actie zijn als in- en uitademen.
In zijn werk ontmoeten we een mens die ons veel facetten van zijn persoon laat zien: een denker, een brief- en dagboekschrijver, een poëet, een kunstenaar, een natuurbeschouwer, een zoeker, een vriend en een vreemdeling. Een mens wiens voornaamste bezigheid erin bestaat te leven en wiens woorden steeds zijn eigen beleving en ervaring weerspiegelen.
Merton uit zich o.a. als een kritisch contemplatief die openstaat voor God en wereld, als een warm voorstander en pionier van de interreligieuze dialoog en als een hartstochtelijk advocaat van gerechtigheid en vrede. Vele van zijn kritische waarnemingen en beschouwingen zijn nog steeds toepasselijk op de huidige toestand. Enkele korte fragmenten voor een indruk.
Heer, mijn God, / ik weet niet waar ik heen ga. / Ik ken de weg niet die voor me ligt. / Ik kan niet met zekerheid zeggen / waar hij zal eindigen. (1958)
Het is heerlijk plots te ontwaken in de eenzaamheid van de bossen en naar de lucht te kijken en de volslagen onzin van alles in te zien, zelfs van de hoogdravende spiritualiteit van de experts in het geestelijk leven en dan gewoon in lachen uit te barsten en te lachen om de lucht en de bomen, want God is niet te vangen in woorden of in systemen, ook niet in liturgische plechtigheden, zelfs niet in ‘contemplatie’ met een hoofdletter of in ascese of iets dergelijks en evenmin in het apostolaat. Heel zeker ook niet in boeken. Ik kan rustig doorgaan met schrijven, al zou men van mijn boeken evengoed papieren vliegtuigjes kunnen maken. (18 september 1958)
Mag ik wel zeggen dat ik een antwoord heb gevonden op de vragen die de mensen van onze tijd kwellen? Ik weet niet of ik wel antwoorden heb gevonden. Toen ik pas monnik was, was ik veel zekerder van ‘antwoorden’. Maar naarmate ik ouder word in het monastieke leven en verder doordring in de eenzaamheid, word ik er mij van bewust dat ik pas begonnen ben met het zoeken naar de vragen. (21 augustus 1967)
Aan de hand van een aantal highlights uit het werk van Thomas Merton en het boek van Kick Bras Leven met Thomas Merton* proberen we op het spoor te komen van een levenshouding die bij ons persoonlijke en maatschappelijke leven past. We lezen deze teksten met de bedoeling ons ermee uiteen te zetten en ons te laten raken, ook als hetgeen ons treft weerbarstig en paradoxaal is of haaks staat op wat wij menen te weten.
*Kick Bras, Leven met Thomas Merton. Wegwijzer naar vrijheid, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer 2003, 134 blz., ISBN 90 211 3936 7. Voor de highlights zijn er aan het begin van de bijeenkomsten kopieën beschikbaar.
Dagen Vier donderdagen (14.00–16.30 uur)
Data 30 apr– 21 mei– 28 mei– 11 juni
Kosten 40 euro (vrijwilligers van Stem in de Stad en Groenmarktkerk 10 euro)
Begeleiding Jetske Nicolaas en Kick Bras