Van de schoonheid en de troost
Van de schoonheid en de troost: zo luidt de titel van een veelgeprezen en bekroond programma dat Wim Kayzer in de jaren negentig maakte voor de VPRO-televisie. Hij interviewde 26 befaamde kunstenaars, schrijvers, wetenschappers, filosofen en musici over datgene wat het leven voor hen de moeite waard maakt. Hoe weten zij te leven te midden van de vaak chaotische alledaagse werkelijkheid?
Kayzer legde hen de vraag voor wat in hun leven schoonheid vertegenwoordigt en of die schoonheid in staat is om troost te bieden in een somtijds mistroostig en bar bestaan. Een moeilijke vraag, waarop zijn gesprekspartners zoekend en tastend een antwoord zochten, zowel vanuit hun werk als hun persoonlijke leven. De reacties waren zeer uiteenlopend. Waar voor de een schoonheid en troost schuilen in de ordening van het heelal, vindt de ander deze juist in het onvoorspelbare en het vergankelijke. Maar ook in muziek, oude familiefoto’s en zelfs in verdriet kan schoonheid schuilgaan.
Aan de hand van enkele interviews zullen ook wij ons in deze cyclus bezighouden met de vraag wat ons leven de moeite waard maakt. Wat biedt mij zowel schoonheid als troost om me te verzoenen met het leven en met mijn persoonlijke leven?
We kiezen andere gesprekken dan in de twee voorgaande cycli. Nu staan een schrijver, een schilder en een musicus centraal.
De Nigeriaanse schrijver Wole Soyinka was ten tijde van het interview voortvluchtig omdat het dictatoriale bewind in Nigeria hem ter dood had veroordeeld. Een citaat uit het gesprek: ‘Schoonheid is diep verbonden met het kortstondige en is nooit ver verwijderd van een lichte droefheid.’
De kunstenaar Karel Appel zegt: ‘Na de dood van mijn vrouw Machteld heb ik een jaar niet geschilderd. Het gaf me geen enkele troost. Met moeite ben ik na dat jaar zachtjesaan weer begonnen. Maar met veel wit. Ik kwam als het ware weer terug op de aarde om weer opnieuw te schilderen met het wit uit de hemel.’
De violist en dirigent Yehudi Menuhin, die kort na de opnames is overleden, spreekt over de schoonheid en de troost van de muziek: ‘Na de Negende van Beethoven zijn de luisteraars zo gelouterd dat zij vijf minuten goede mensen zijn.’
In de bijeenkomsten kijken we naar drie indringende gesprekken en graven we naar de onderstroom die ons leven kleurt, maar waar we doorgaans niet zo uitvoerig bij stilstaan. Wie gelooft dat schoonheid en troost geen illusies zijn, maar mogelijk kunnen bijdragen aan een zinvol bestaan, is van harte welkom.
Bij de serie is destijds ook een boek verschenen: Wim Kayzer, Het boek van de schoonheid en de troost, Olympus, 2000, 13de druk 2008, 333 blz., ISBN 978 90 467 0273 4.
Dagen: Drie vrijdagen (11.00 – 16.30 uur)
Data: 8 okt – 22 okt – 5 nov
Kosten: 60 euro
Begeleiding: Wil van der Heijden en Lia Vergouwen