Troost, als licht in donkere tijden Troostende teksten in het gelijknamige boek van Michael Ignatieff

Als er iets is waar we als mens in tijden van oorlog, ziekte en verlies van dierbaren naar verlangen dan is het wel troost.

Michael Ignatieff, een Canadese historicus, was tot tranen toe ontroerd toen hij in de coronaperiode in Utrecht tijdens het Festival voor Oude Muziek luisterde naar de gezongen eeuwenoude psalmen. Hoewel niet gelovig, vond hij toch troost in deze oude lof- en klaagliederen. Of zoals hij het zelf zegt: We behoren met hen tot een keten van zingeving die altijd geloof, samen met schoonheid, heeft behouden.

 

Vanuit deze ervaring begon hij zich af te vragen hoe mensen in de loop der tijden in moeilijke perioden troost hebben gevonden en wat de bijdrage hieraan was van het geloof of de filosofie. Of, als zelfs woorden niet meer kunnen troosten, dan kan een beeld of muziek dat mogelijk wel. En soms, zegt Ignatieff in een interview in Trouw, is er even geen troost: Er zijn ervaringen die ons troosteloos achterlaten. Dat is iets belangrijks over het leven dat we moeten begrijpen. Er zijn dingen die geen zin hebben, er zijn kwetsuren die niet hersteld kunnen worden. Dus moeten we naar elkaar omzien, zo goed als we kunnen.

Deze zoektocht naar bronnen van troost heeft geleid tot een boeiend en intrigerend boek dat wereldwijd veel bekendheid heeft gekregen. Hij put hierbij uit zowel klassieke als Bijbelse bronnen zoals de psalmen en Job. Maar ook meer recente bronnen als het werk van Primo Levi, Vaclav Havel en Mahler haalt hij aan, om te laten zien waar mensen in moeilijke perioden troost en veerkracht uit putten. Voor de een was dat het verkrijgen van zelfkennis en voor de ander het getuigenis durven afleggen in moeilijke maatschappelijke en politieke omstandigheden. Uiteindelijk ging en gaat het om het herwinnen van de liefde voor het leven.

In deze cyclus zullen we een keuze maken uit een aantal hoofdstukken om na lezing daarover met elkaar in gesprek te gaan. En wie weet vinden we in de worsteling van de daarin beschreven personen, zowel religieuze figuren als filosofen en schrijvers, iets terug van onszelf of putten we juist troost uit de weg die zij gegaan zijn.

Parels worden ze in De Leeuwarder Courant genoemd:

De ketting van zingeving kent vele parels, die kunnen stralen in de donkerste nacht van ons bestaan. Michael Ignatieff is hiervoor een goede parelvisser en edelsmid.

 

Misschien wilt u mee die parels opdiepen.

Michael Ignatieff, Troost, als licht in donkere tijden. Uitgeverij Cossee.

Wilt u het boek aanschaffen en al op de eerste bijeenkomst meenemen?

 

Dagen              Vijf vrijdagen (10.30 – 13.00 uur)

Data                 7 okt – 21 okt – 4 nov – 18 nov – 2 dec

Kosten             55 Euro

Begeleiding     Kees Weel en Wil van der Heijden