Trois Couleurs: bleu, blanc et rouge

De Poolse cineast Krysztof Kieslowski, overleden in 1996, heeft met zijn indrukwekkende filmoeuvre, de Dekalog cyclus, La double vie de Véronique en het filmdrieluik Trois couleurs – bleu, blanc et rouge een onuitwisbaar stempel gedrukt op de Europese filmcultuur. Als geen ander wist hij de tijdgeest filmisch tot uitdrukking te brengen én te bevragen. En nog steeds openen zijn films de ogen voor levensfacetten die in ons (media)technologische tijdvak dreigen te verkommeren. Tot grote schade van de mens en zijn leefmilieu. Hij zag in dat wij de technologie wel beheersen, maar niet goed meer weten waar ze voor dient. Vandaar de heersende collectiviteit en anonimiteit. Zijn films weerspiegelen dan ook die tragiek van onze tijd. Kieslowski betreedt spirituele paden in zijn zoektocht naar beelden van verlossing voor de hedendaagse, verscheurde, westerse mens.

 

In de trilogie Trois Couleurs – bleu, blanc et rouge is elk luik genoemd naar één van de kleuren van de Franse vlag, die respectievelijk voor de ideologische gedachten Liberté, Egalité, Fraternité staan. Zo heeft iedere film zijn leidmotief – kleur meegekregen. De drie films zijn geen letterlijke illustraties van de Franse slagzin, maar subtiele meditaties over wat die woorden en idealen in het huidige maatschappelijke verkeer kunnen en moeten betekenen.

 

In Trois couleurs – bleu verliest Julie bij een auto-ongeval haar man en kind. Zij besluit om in absolute vrijheid een nieuw leven op te bouwen. Maar het verleden laat haar niet los en langzaam wordt ze zich bewust van de leegte en eenzaamheid van deze absolute vrijheid. Een nieuw leven opbouwen is slechts zinvol waar liefde de vrijheid doordesemt. Dit wordt aan het eind van de film lyrisch opgeroepen, wanneer de muziek van het Concert voor Europa opklinkt met als hoogtepunt de samenzang op de woorden van het paulinisch hooglied op de liefde (1 Kor. 13).

 

Trois couleurs – blanc is een zwarte komedie én een poëtische tragedie. De Parijse Dominique scheidt van haar Poolse kapper Karol, omdat het huwelijk niet voltrokken is. Karol heeft alles verloren: liefde, vrouw en kapsalon. Terug in Polen wil hij Dominique met gelijke munt terugbetalen. Onder de schijn van gelijkheid kan een bezitterige relatiestijl, een botte hebzucht en een allesoverheersend egoïsme schuilen. Blanc is een aanklacht die romantisch en luimig is, met de lichtvoetigheid van echte ernst.

 

Trois couleurs – rouge speelt zich af in Genève waar een jonge vrouw, Valentine, studeert en werkt. Zij gelooft oprecht in liefde, goedheid en rechtvaardigheid. Heel toevallig maakt zij kennis met een op rust gestelde rechter. De man is uitgeblust, cynisch, verzuurd, bitter, grimmig: een misantroop. Zij wordt aangetrokken door zijn levenswijsheid, hij door haar levenslust, optimisme en geloof in het goede en schone. Er groeit een louterende vriendschap en broederschap.

 

Als religieus mens had Kieslowski kritiek op zijn tijd: Ik denk dat het naoorlogse atheïsme en agnosticisme ons ogenschijnlijk veel vrijheid heeft gegeven op het vlak van ons intiem innerlijk leven. Maar het verwerpen van god als een van de mogelijkheden is een valkuil gebleken. Heel veel mensen hebben dat in de gaten. Alleen weet niemand hoe men daar weer uit komt. Of wij dragen hem met ons mee of we doen dat niet. Als we het wel doen hebben we een kans, als we dat niet doen, kunnen we er tenminste naar op zoek gaan.

 

Kieslowski wist zíjn eigen zoektocht te verbeelden in sublieme filmkunst die wij op drie zaterdagen gaan bekijken en bespreken.

 

Dagen: Drie zaterdagen (11.00 – 16.30 uur)

Data: 16 okt – 30 okt – 27 nov
Kosten: 60 euro
Begeleiding: Marjeet Verbeek en Wilbert Sentenie