Naar God vragen en het uitblijvend antwoord

Dagen: Vijf maandagen (14.00 – 16.30 uur)
Begeleiding: Janneke Krijger en Cees Savelkouls

 
C.O. Jellema (1936 – 2003) was dichter, essayist en germanist. Hij studeerde theologie en germanistiek, was leraar en vanaf 1967 tot 1988 docent voor nieuwere Duitse letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Jellema debuteerde in 1961 met de bundel Klein Gloria en andere gedichten. Hij is de vertaler van de middeleeuwse mysticus Meister Eckhart, die zich zo bekommerde om de verborgen kant van God. Jellema leest Eckharts preken als pure poëzie. Misschien mag je zelfs zeggen, dat zijn behoefte of verlangen om Eckhart te vertalen vooral voortkomt uit zielsverwantschap met deze mysticus.

 
En omdat dit hem niet ontging is de dichter blijven vragen: naar God, die toch onvergankelijk leek in het geloof van zijn jeugd, naar geloof hoewel hij uit het belijden van zijn kerk was weggegleden, naar blijvendheid toen de vergankelijkheid van alle leven steeds intenser werd, naar verenigd zijn toen hij de gescheidenheid van het bestaan steeds duidelijker begon te ervaren. Jellema hoopte voortdurend verlost te worden van een gescheidenheid, die nimmer went.

 
Jellema was behalve een goed en vaak groot ook een religieus dichter. Een groot religieus dichter. Een romanticus, maar iemand die – al wordt dat wel over hem ontkend – tegelijk ook door de secularisering is heengegaan. Hij is er alleen eerder en anders uitgekomen, anders dan velen: niet zonder geloof wel zonder feitelijk steen – en steevast belijden. God, samenhang, het voorbijgaan van de tijd en het verlangen naar vervulling… Hij aarzelde nooit om die thema’s op te nemen. Maar dan wel zoekend, vragend achter de woorden.

 
Zoals bij het gedicht: Kerkje van Fransum:
Kleine sarcofaag van het geloof dichtte hij over het kerkje en met dit beeld raakte hij bij velen een gevoelige snaar. Ik vraag naar heet het even verder. En van het uitblijvend antwoord noemt hij het kerkje de schrijn.

 
Het vertalen van Eckhart heeft ook zijn eigen spreken niet onberoerd gelaten. Ontmaskerend. Denkend, maar zoekend verder dan dat. Niet bang soms voor ironie. Niet aflatend eerlijk. Zich herinnerend, maar wat ook weer precies? Vragend: Heeft iemand iets gezegd? Ontwerpend aan eigen wereld en wereldbeeld.

 
Jellema roept herinneringen, vragen en ontwerpen op om je eigen ervaringen naast te leggen. Aan de hand van zijn verdichte ervaringen ook met het geloof der vaderen, en een galerij van beelden uit bijbel en traditie, zullen ze ter sprake komen de belevingen van bevrijding en verbondenheid en onthechting en van vervulling althans voor even. Contouren van een nieuwe religiositeit. Een levenshouding dichterlijk aan geschamper, schaamte en verstijving voorbij. Dat kan inspirerend zijn. We willen zien hoe we aan die vragende spiritualiteit kunnen leren.