Mystieke Duetten
Dagen: Vijf woensdagen (10.00 – 12.30 uur)
Begeleiding: Tony Lindijer en Riet Spierings
Een vriendschap voor het leven. Zoiets kan ontstaan door het beleven van ingrijpende gebeurtenissen of bijzondere ontmoetingen. Mensen die het meemaken weiden er meestal niet over uit. Er is een besef van verbondenheid, ook al leven deze vrienden soms op grote afstand van elkaar en ontmoeten ze elkaar zelden. Met iemand iets meege-maakt hebben wat diep raakt kan een speciale band scheppen die aan anderen moeilijk is uit te leggen.
Hechte vriendschappen kunnen ook voorkomen op grond van zielsverwantschap. Men-sen voelen zich begrepen en vertrouwd bij elkaar. Zij herkennen elkaar in een soort ge-lijkgestemdheid van gedeelde verlangens, drijfveren en idealen. Zij ervaren dat ze elkaar iets te bieden te hebben, wat beiden goed doet. Zo een vriendschap kan veel betekenen, omdat ze berust op een vorm van natuurlijke affiniteit, maar vooral omdat ze wordt ge-dragen door geloof en vertrouwen in de ander en in de persoonlijke weg die zij of hij gaat.
Met iemand kunnen delen wat je pijnlijk bezighoudt, verlangt en hoopt is iets wat niet iedereen zomaar overkomt. Een vriendschap met een geest of zielsverwant(e) is daarom waard om ‘gekoesterd’ te worden.
De mystieke traditie kent beschrijvingen van unieke vriendschapsbanden tussen twee personen: mystieke duetten. Het zijn fragmenten uit levensverhalen waarin onverwacht de affectieve, menselijke trekken naar voren komen van vrouwen en mannen, die alle kaarten gezet hebben op een leven met God. Niet te min laten ook zij zien hoe ze inspira-tie, kracht en voldoening putten uit menselijke vriendschap. Een relatie die hen stimuleert op de weg van geestelijke groei.
Augustinus is hiervan een klassiek voorbeeld. Vriendschap is voor hem een soort levens-noodzaak. In zijn boek Augustinus verhaalt T.J. van Bavel er uitgebreid over. Twee dingen, schrijft Augustinus in zijn ‘Belijdenissen’, zijn noodzakelijk in deze wereld: het leven en de vriendschap. (…) Kernstuk van de vriendschap is de liefde en wel een wederkerige, steunend op een gezamenlijke inzet: gemeenschappelijke belangstelling, gemeenschappelijke liefheb-berij, gemeenschappelijk belang, gemeenschappelijke ideeën of idealen. (…) Wat was het anders dat mij vreugde gaf dan te beminnen en bemind te worden?
In de geschiedenis zijn verschillende voorbeelden te vinden van geestverwanten die in voortdurend gesprek met elkaar hun leven vorm hebben gegeven. Hoe het wel en wee van de ander hen beroert, vreugde geeft en pijn doet en hoe diepe genegenheid soms met grote eenzaamheid gepaard gaat.
Otger Steggink schrijft in Aan de bron. Teresa van Avila, vrouw en mystica, over de bijzon-dere vriendschapsbeleving van Teresa met pater Jerónimo Gracián. Steggink noemt het een pijnlijke bekentenis van Teresa als zij een maand voor haar dood aan haar grote vriend Gracián schrijft: Het is niet genoeg mij herhaaldelijk te schrijven om mijn verdriet weg te nemen, ofschoon mij het zeer goed heeft gedaan te vernemen dat u het goed maakt. (…) Ik weet niet wáárom, maar ik heb uw afwezigheid in deze omstandigheden zo scherp ge-voeld, dat ik geen lust meer had u te schrijven. Daarom heb ik dit tot nu toe, nu de noodzaak mij dwingt, uitgesteld.
In deze cyclus laten we ons inspireren door de bundel Mystiek Duet. Tweestemmigheid binnen christelijke spiritualiteit, onder redactie van Bert Blans (ISBN 90 5625 236 4, Uitge-verij Valkhofpers, 2006), waarin dergelijke vriendschappen beschreven staan. Het gaat bijvoorbeeld om Augustinus en zijn relatie tot zijn moeder Monnica en tot zijn vrienden; de verbondenheid van Franciscus en Clara; de vriendschap van Teresa van Avila met Jo-hannes van het Kruis en vooral die met Jerónimo Gracián. Daarnaast willen we ook ande-re spirituele vriendschappen met hun eigen kleur en betekenis op het spoor komen door middel van korte teksten, die door deze mensen zelf zijn geschreven. We hopen dat we het belang van geestelijke vriendschap en de betekenis ervan voor onszelf meer leren ontdekken en waarderen.