Mystieke aandacht en geestelijke gezondheid

Dagen: Drie zaterdagen (11.00 – 16.30 uur)
Data: 17 jan – 14 feb – 7 mrt
Kosten: 54 euro
Begeleiding: Frans Maas

 

Er wordt beweerd dat volgehouden meditatie de menselijke geest weerbaar zou maken tegen depressiviteit en andere eigentijdse kwalen. Dit wordt met onderzoek gestaafd.

 

We lezen fragmenten van Johannes van het Kruis en andere mystici. Deze teksten zijn geschreven in hun eigen dynamiek naar God toe. We lezen ze met op de achtergrond de vraag naar een mogelijk verband en misschien ook verschil tussen mystieke aandacht en mentale vitaliteit.

 

Het zoeken naar zo’n positief verband tussen mystiek/spiritualiteit en menselijk welzijn zal zeker ook kritisch moeten blijven. Want wat gebeurt er, wanneer we spiritualiteit langs de invalshoek van de functionaliteit – dus waarvoor het op het vlak van menselijke behoeften nuttig is – benaderen? Hier geldt wellicht wat voor geloof en religie überhaupt geldt, wanneer het om hun potentieel aan menselijk welzijn gaat.

 

In de klassieke fundamentele theologie wordt de kwestie als volgt gesteld: Geloof kan alleen een antropologische functie vervullen, als het geloof niet vanuit die functie begrepen wordt, als het met andere woorden niet om die functie gaat. Of positief geformuleerd: Geloof is heilzaam op het menselijk vlak, maar slechts als neveneffect van een inzet op iets anders, namelijk op God. Als spiritualiteit in een context van bijvoorbeeld psychische balans of weerbaarheid tegen eigentijdse kwalen een bijdrage levert, kan dat alleen doordat er een andere grondintentie voorop staat in de spiritualiteit. De functionele bijdrage is een bijeffect, onrechtstreeks, misschien zelfs onbedoeld. Spiritualiteit werkt, dat is zeker, maar zij werkt in het voorbijgaan, op weg naar een verder liggende bestemming, in de nadering tot God. Naarmate men uitdrukkelijker op dat effect gericht is, grijpt men naar de periferie van spiritualiteit en die zal gauw leeg zijn, wanneer zij niet vanuit haar centrum telkens volstroomt.