In een ander licht – Een onbevangen pen krast in de stilte
Ton van der Stap (1934-2009) was schilder en schrijver. De bijdragen in de bundel In een ander licht lagen in een kast in zijn huis. En kunnen misschien het best gekenschetst worden als ‘gevonden voorwerpen’, schrijft Gerard Swüste in het voorwoord. Hij schreef over de gewone dingen, zó gewoon, dat er eigenlijk geen woorden voor zijn. Hij deed dat met een grote onbevangenheid en eerlijkheid. Hij maakt je deelgenoot van wat hij ziet. Hij kijkt met aandacht en liefde: hij houdt van mensen, van de natuur, van schoonheid.
De natuur, in haar weergaloze, ontroerende schoonheid, die gebouwd is op de meest raadselachtige wreedheid, vergezelt mijn bestaan. Ik kan niet zonder haar. Ze fascineert me, omdat vlak achter mijn deur iets is wat in mijn lichaam, mijn hoofd en in de boeken die ik lees niet voorkomt: die durende, zwijgende aanwezigheid, die er zijn zal zolang ik rondloop. Zomaar. Om niet. De troost van de dingen die mij, onwetend, begeleiden. Die eeuwigheid van zinloze pracht waartussen ik woon.
Het gaat niet over weten, kennen of leren, het gaat over aanvoelen, langzaam tot je door laten dringen, je eigen maken, je leest niet met je hoofd, je leest met je ziel. Zo scherpt hij je intuïtie.
Hij schrijft onder andere over de intuïtie van denkers en dichters, over geluk, over Rembrandt en Rothko, over het landschap van de ziel.
Menigmaal schrijft hij over Meester Eckhart. Die kan vol zijn van een God die geen naam heeft, van wie we geen beeld hebben. Vol van leegte dus. Over God spreken is op zijn best: over God zwijgen.
Het is niet verwonderlijk dat Ton van der Stap ook zen in zijn leven als een bron van inspiratie ervaart en daar graag over schrijft.
We gaan in gesprek met elkaar over de essays van Ton van der Stap, aangevuld met enkele zen teksten en gedichten, onder andere van M. Vasalis. Misschien ervaren ook wij iets van het grondbesef dat de werkelijkheid in al haar verscheidenheid door een eenheid wordt gedragen en dat we daarin zijn opgenomen.
Als ik het zo beleef, betekent dat dat ik thuis ben in het leven. Dat er gebeuren mag wat wil, alle gewone dingen, het schokkende waarover ik mij verbaas, het alledaagse dat mij vreugde bezorgt of ergert, hoe dan ook, in al dat heen en weer, in de beproeving en de teleurstelling die allemaal heel echt zijn, die allemaal het leven zijn – daarin ben ik ten slotte altijd geborgen.
Ton van der Stap, In een ander licht. Een bloemlezing gekozen en ingeleid door Gerard Swüste, Meinema 2011. (niet leverbaar, we maken gebruik van kopieën).
Dagen: Vijf vrijdagen (13.00 – 15.30 uur)
Data: 2 feb – 16 feb – 1 mrt – 15 mrt – 5 april
Kosten: 55 euro
Begeleiding: Wil Simis-Goddijn en Riet Spierings