Het verhaal van een leven in een uitzonderlijke tijd – Oorlog en Terpentijn, boek van Stefan Hertmans

Oorlog en Terpentijn wordt gezien als het eerste van een drietal boeken dat Hertmans schreef steeds naar aanleiding van een manuscript dat hem werd aangeboden. De Bekeerlinge en De Opgang, die daarna volgden,  werden in de voorgaande jaren enthousiast ontvangen en besproken op het KCS.

 

In de jaren tachtig kreeg Stefan Hertmans een aantal volgeschreven oude cahiers van zijn grootvader vlak voor diens dood. Toen hij ze vele jaren later las was hij diep ontroerd door het leven dat zijn opa had beschreven. Het bleek getekend door armoede in zijn kinderjaren eind 19^de eeuw in Gent, door gruwelijke ervaringen in de Eerste Wereldoorlog en door een te jong gestorven grote liefde. Dat alles probeerde hij te sublimeren in de fresco’s die hij in alle stilte schilderde in vele kerken.

 

Het is het verhaal van een kleine moedige man die in uitzonderlijke tijden probeert zijn waardigheid te behouden en te leven vanuit dienstbaarheid en trouw. Zijn passie ervaart hij schilderend in de stilte van een kerk. Hertmans besluit op zoek te gaan naar het leven van zijn opa en probeert tegelijk ook meer zicht te krijgen op de tijd waarin hij leefde. Hij bezoekt de plaatsen waar zijn leven zich afspeelde en kijkt naar de kunst die zijn opa inspireerde. Hij ontdekt dat zijn schilderijen, meer nog dan zijn levensbeschrijvingen, de diepte van zijn ziel blootleggen. En het is troostend dat het leven van de hoofdpersoon niet enkel wordt bepaald door lotsbestemming, maar ook door verwondering en bezieling.

 

De taal is van een grote poëtische schoonheid, evenals de beelden waarmee hij zijn verhaal verweeft. Hij schildert als het ware met woorden.

 

Het resultaat is het veelgeprezen en formidabele boek Oorlog en Terpentijn waarin hij zowel het leven van zijn grootvader als zijn eigen zoektocht daarnaar beschrijft.

Het boek biedt vele aanknopingspunten om met elkaar in gesprek te gaan. Herkennen wij ons in de waarden van waaruit de hoofdpersoon probeert te leven: trouw, plichtbesef en moed? Kennen wij ook de dilemma’s van schier onmogelijke keuzes tussen plichtbesef en passie? Of, om in donkere tijden toch perspectief te zien, zoals Hertmans zich afvraagt: Dat wonder dat we in onze dromen licht en leven zien, terwijl het donker is om ons heen.

 

Om te kunnen deelnemen aan deze dag geldt als voorwaarde dat u het boek Oorlog en Terpentijn van Stefan Hertmans (uitgegeven bij De Bezige Bij) gelezen heeft.

 

Datum: Vrijdag 22 maart 2024 (10.30 – 16.00 uur)

Kosten: 22 euro

Begeleiding: Kees Weel en Wil van der Heijden