Het mechaniek van de ontroering

Een mooi schilderij en een mooi gedicht roepen herinneringen op aan wat je nog nooit hebt meegemaakt. Met de weemoed die daarbij hoort: zo is het dus, alsof we even zagen hoe de wereld eruit zag toen wij er nog niet waren en eruit zal zien als wij er niet meer zullen zijn. Hoe zij haar gang gaat, ook zonder ons.

 

Rutger Kopland schreef deze regels in zijn boek over Jopie Huisman, de voddenkoopman en kunstschilder van afgedankte, waardeloze voorwerpen waar niemand meer naar omkijkt. Een oud en verweerd emaillen botervlootje, een paar versleten pantoffels, een rafelige lappenpop. Elke schaduw, elke verkleuring, elke slijtageplek daarop heeft de schilder met intense aandacht weergegeven, alsof hij zeggen wil: verder kijken dan de buitenkant heeft geen zin, het wezen van de dingen ligt verborgen aan het oppervlak. Het is een kwestie van goed kijken om te zien wat we voorheen niet zagen.

 

Een dichter die zijn vak verstaat, zo zegt Rutger Kopland, doet net zo iets. Hij vestigt onze aandacht op zaken die er wel zijn, maar waar we doorgaans geen oog voor hebben. Hij opent als het ware een gordijn waarvan je niet wist dat het open kon en waardoor uitzicht verschijnt op een wereld die je herkent zonder hem ooit te hebben gezien. Alsof je ineens ervaart hoe de wereld is.

 

Goede poëzie brengt iets in herinnering waarvan wij ons tevoren niet bewust waren, iets dat dieper in ons brein ligt opgeslagen. Daarmee ‘herinnert zij ons aan het onbekende’ met een gevoel van weemoed en ontroering als gevolg.

 

We willen gaan lezen in het uitgebreide werk van Rutger Kopland, hoe dat mechaniek van de ontroering werkt. Het wordt geïllustreerd in de omvangrijke bloemlezing Geluk is gevaarlijk (Rainbow Essentials 27, Uitgeverij Maarten Muntinga, Amsterdam 2002, 8ste druk 2008, 218 blz., ISBN 978 90 417 4036 6), die we als eerste maar niet als enige vindplaats nemen.

 

Wanneer we op het KCS gedichten lezen dan doen we dat ook om lezend en sprekend met elkaar eigen belevingen op het spoor te komen. Spiritualiteit en alles waar zij voor staat willen we immers niet laten ontvoeren door de buitenissigheid, maar laten zijn wat ze op de eerste plaats is: de beleving van het leven, van je eigen leven, de melodie ervan. En in die van anderen herkennen we het verreikende onderscheid en de samenklank.

 

Dagen: Vijf maandagen (14.00 – 16.30 uur)

Data: 18 jan – 1 feb – 15 feb – 1 mrt – 15 mrt
Kosten: 45 euro
Begeleiding: Janneke Krijger en Cees Savelkouls