Dochters van Abraham

Dagen: Drie dinsdagen ( 11.00 – 16.30 uur)
Begeleiding: Marjeet Verbeek en Wilbert Sentenie

 
Abraham, die aan het begin wordt geplaatst van drie religieuze tradities: de joodse, de christelijke en de islamitische, zou met Sara en Hagar twee zonen hebben gehad: Isaak en Ismaël. Van eventuele dochters is geen sprake. Toch zijn de drie tradities – en de gemeenschappen waarin ze zijn beleefd en overgeleverd – voor een groot deel ook door vrouwen vormgegeven en hebben ze op het leven van vrouwen een belangrijk stempel gedrukt: positief, maar ook negatief.

 
Wat betekenen deze religieuze tradities en gemeenschappen voor jonge vrouwen in onze westerse samenlevingen? Zijn ze voor hen bronnen van levensoriëntatie? Bieden ze hen een interessant religieus perspectief? Of werken ze verstikkend, onderdrukkend, dodelijk? (En welke uitwerkingen hebben ze op mannen? Hoe gaan zij ermee om?).

 
Aan de hand van drie films willen we deze vragen bespreken. Het zijn films waarin steeds andere vrouwen (en mannen) in verhouding tot een religieuze gemeenschap worden geportretteerd.

 
Left Luggage (1998) van Jeroen Krabbé naar een boek van Carl Friedman, Twee Koffers Vol, Antwerpen 1972. Een jonge filosofiestudente, Chaja, is de dochter van ouders die – mede vanwege de Holocaust – hun joodse achtergrond negeren. Ze zoekt een baantje en komt door bemiddeling van een liberaal-joodse buurman in contact met een chassidisch gezin, waar ze kindermeisje wordt. Ze blijkt een bijzondere band te krijgen met Simcha, een vijfjarig jongetje dat niets zegt. Ze komt in conflict met de strenge vader van het gezin. Langzaam leert ze de achtergronden van de chassidische gemeenschap kennen en daardoor raakt ze ook meer geïnteresseerd in de geschiedenis van haar ouders en daarmee ook in die van haar zelf.

 
The Magdalene Sisters (2002) van Peter Mullan volgt de lotgevallen van drie Ierse tienermeisjes die in de zestiger jaren van de vorige eeuw worden opgesloten in een zogenaamd Magdalena-tehuis. Margaret heeft verteld dat ze door een neef is verkracht tijdens een huwelijksfeest. Rose is bevallen van een buitenechtelijk kind. Bernadette is een zelfbewuste, knappe vrouw, naar wie jongens graag kijken. Omdat ze zondig zijn moeten ze onder het strenge regime van een zuster van Barmhartigheid hun lichaam leren beheersen. De vrouwen worden fysiek en geestelijke vernederd om daardoor gered te worden. Uiteraard proberen ze te ontsnappen.

 
Ae Fond Kiss (2004) van Ken Loach brengt ons in Glasgow bij een Pakistaanse islamitische familie. De twee dochters des huizes nemen twee tegengestelde posities in ten opzichte van het milieu waartoe ze behoren. De oudste is loyaal en laat zich uithuwelijken aan een jongeman die door haar ouders zorgvuldig is geselecteerd. De jongste is fan van de Glasgow Rangers, wil tegen de wens van haar ouders journalistiek gaan studeren en op kamers wonen. We volgen vooral hun broer die als deejay werkzaam is in hippe dansclubs. Hij is door zijn ouders beloofd aan een nichtje dat nog in Pakistan woont, maar wordt verliefd op een jonge Ierse vrouw die muziekles geeft op een katholieke school. Hun relatie stelt henzelf en de gemeenschappen, waar ze deel van uitmaken, op de proef.

 
Door aandachtig naar deze films te kijken en door de uitwisseling van onze indrukken kunnen we wellicht op het spoor komen van de lastige religieuze uitdagingen waarvoor moderne vrouwen (en mannen) zich zien geplaatst.