Denken over het kwaad met Hannah Arendt

Zoals in het christendom God de belichaming van goedheid en rechtvaardigheid is, zo werd de duivel de verbeelding van het kwaad. Maar het kwaad is geen gruwelijk monster dat kwaad doet om het kwaad doen en op die manier eenvoudig te herkennen valt, zo constateert de filosofe Hannah Arendt wanneer zij in 1961 het Eichmann-proces in Jeruzalem volgt. Daar openbaart het nazi-kopstuk Eichmann zich voor haar niet als een bloeddorstige moordenaar maar slechts als een slaafse ambtenaar. Zo komt zij te spreken over ‘de banaliteit van het kwaad’.

Voor vele filosofen is het kwaad geen demon of duivel, maar komt slechtheid voort uit zwakte, luiheid of onwetendheid van de mens. De grond van het kwaad is altijd te herleiden tot bepaalde motieven. Maar toen de filosofe Hannah Arendt deze gedachte op verrassende wijze aan de bureaucraat Eichmann koppelde was dat schokkend. Zijn we allemaal dus zozeer tot kwaad in staat als we ons gedachteloos overleveren aan het systeem?

De bezinningstijd die de Veertigdagen periode wil zijn, grijpen we aan om de film Hannah Arendt (2013, regie Margarethe von Trotta) te bekijken. Haar denken over het kwaad wordt vertrekpunt voor een gezamenlijke zoektocht naar hoe wij het kwade kunnen benoemen, herkennen en laten verhouden tot wat we het goede noemen.

 

Datum                 Zaterdag 16 maart 2019

Tijd                      11.00 uur – 16.00 uur

Kosten                 20 euro

Begeleiding         Mirjam Wolthuis