De tijd te vriend houden

Niemand die houdt van de man met
de tijd, maar iedereen houdt hem
te vriend, want men weet dat
ieder uur telt en de teller is hij.
(Rutger Kopland)

De dagen gaan voorbij en een mens wordt vanzelf ouder. Toch gebeurt er veel in het ouder worden. Veel van wat eens vanzelfsprekend was in het leven gaat verloren. Op allerlei manieren kan de ouderdom ons voor het blok zetten. De gewone dagelijkse dingen vragen meer tijd. We worden voortdurend met onze neus op ons oud worden gedrukt. Ouderdom heeft op een bijzondere manier met de tijd van doen. We hebben niet zoveel tijd meer. Ieder uur en elke dag beginnen te tellen. Wanneer houdt de weg op? Willen we niet in die onzekerheid gevangen worden gezet dan is het wel zaak om de tijd te vriend te houden. (Andriessen)

Herman Andriessen (1927) zelf oud, gaat in zijn boek* op zoek naar een spiritualiteit in het ouder worden. Hij gaat uit van de levenservaring van andere oudere mensen die we als zijn gesprekspartners in het boek tegenkomen. Ook een enkel gedicht van M. Vasalis, Ida Gerhardt, Wisława Szymborska en Rutger Kopland zijn voor hem uitgangspunt bij het zoeken naar hoe een spiritualiteit in de derde levensfase gestalte kan krijgen.

In het helder geschreven en prettig leesbare boek komen thema’s aan de orde zoals: oud worden, tijd nemen, dankbaarheid, de eigen spirituele weg, ouderdomsidealen, ‘ja’ zeggen, zelf beslissen, sterven, innerlijke ruimte, beamen van de ouderdom, ‘wat heb ik er nou van gemaakt?’, gelukkig zijn, mededogen, doodgewone dingen, balans.

Door al deze thema’s loopt een lijn van zoeken naar hoe in het gewone dagelijkse leven in het oud worden en de ouderdom de eigen en persoonlijk doorleefde spiritualiteit gestalte kan krijgen. Dat is altijd ‘vandaag’, op het moment dat een mens leeft en probeert te maken wat er van te maken valt. Er wordt dus niet voorbijgegaan aan de moeilijkere dingen in het leven.

In de onderwerpen komt de ouderdom naar voren als een nieuwe wording. Een levensfase waarin een ander licht kan gaan vallen op onszelf, ons leven, op de vele dingen die lukten en de dingen die zijn mislukt. Er kan een ruimte komen waarin we voor het Levensgeheim worden geopend.

In de cyclus gebruiken we het boek De tijd te vriend houden.* Aan de hand van de teksten en genoemde dichters gaan we in gesprek met elkaar. We kijken naar de teksten vanuit onze eigen ervaringen met het ouder worden en oud−zijn. De ervaring is dat in het er samen over praten behalve herkenning vooral ook verdieping kan groeien. Misschien dat we zo een eigen weg kunnen gaan waarin we de ‘de tijd te vriend houden’ ofwel de innerlijke vrede vinden die in de ouderdom bij ons hoort. Leven wil tot in onze ouderdom geleerd worden, zegt de schrijver.

*H. Andriessen, De tijd te vriend houden. Spiritualiteit bij het ouder worden, Uitgeverij Ten Have, Kampen 2009, 139 blz., € 17.90, ISBN 978 90 259 5978 4.

Dagen  Vijf maandagen (14.00 – 16.30 uur)